KOŚCIÓŁ P.W. NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY CZĘSTOCHOWSKIEJ W GOGOLICACH

Kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Gogolicach

Gogolicki kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu, w południowo-wschodniej części wsi, przy skrzyżowaniu dróg z Rosnowa, Narostu i Chełma Dolnego. Pierwotnie otoczony był cmentarzem, ogrodzony murem kamienno-ceglanym. Kościół romański z kamienia granitowego pochodzi  z 2 połowy XIII wieku, salowy, na rzucie prostokąta o wymiarach 11,20 x 20,45 m, bez chóru, wieży, ostrołukowe portale zachodni i południowy z uskokami, prosta, zamknięta ściana wschodnia z przemurowanymi otworami okiennymi, jednoprzestrzenne wnętrze, grube mury z regularnym wątkiem obrobionych kwater w licu. Podczas walk pomorsko – marchijskich kościół został zniszczony. W 1580 roku opisano go jako opuszczony, bez dachu. Już w dwa lata później świątynię odbudowano. W 1596 roku przy świątyni zamieszkał pleban. Pierwsza wzmianka o kościele w Gogolicach pochodzi z 1337 roku.
W I połowie XVIII wieku kościół przebudowano i poddano barokizacji. Podniesiono koronę murów, przekształcono część otworów okiennych poszerzając je i zamykając łukiem odcinkowym; wzniesiono ceglany, otynkowany szczyt wschodni, dobudowano drewnianą wieżyczkę wyrastającą z korpusu kościoła. W tym czasie nadbudowano także wieżę nad zachodnią partią kościoła, a we wnętrzu nadwieszono emporę chóru. Kolejne remonty miały miejsce w 1803 i 1876 roku. Z tą ostatnią data należy łączyć dobudowę kruchty i odnowienie strawionej pożarem wieży.

Kościół pw. MB Częstochowskiej został poświęcony w dniu 20 maja 1956 roku przez proboszcza trzcińskiej parafii ks. Tadeusza Sorysa. W 1958 roku dokonano wymiany gontu iglicy na blachę a pokrycie dachu wymieniono z łupku na dachówkę ceramiczną. Kościół otynkowano wewnątrz w latach 1964-1965. W 1968 roku usunięto ceglaną posadzkę i założono cementową. Wieżę konserwowano w 1976 roku. Wówczas również uporządkowano plac kościelny, a wokół niego wykonano drewniane ogrodzenie. W 1978 roku zamontowano witraże oraz wymieniono blachę na iglicy wieży. W 1981 roku wyremontowano ogrodzenie. Wydzielenia zakrystii w pod chórem oraz przesłonięcia stropu deskami dolnego pułapu dokonano w 1984 roku. W tym czasie miał miejsce kapitalny remont wieży (wymiana zmurszałych krokwi, nowe odeskowanie wieży). Przemurowano szczyt zachodni oraz częściowo przemurowano szczyt wschodni.
W październiku 1995 roku zakupiono dzwon „Maryja”, który wykonał Zakład Brązowniczo – Odlewniczy z Poznania. W 1998 roku odbudowano mury okalające plac kościelny a także ułożono chodnik wokół kościoła. Kilka miesięcy poźniej położono nową podłogę na chórze. W 2000 roku założono siatki zabezpieczające witraże we wszystkich oknach.

Gogolicka świątynia to bardzo ciekawa forma architektoniczna. Do ściany zachodniej przylega węższa i niższa kruchta. Dachy kościoła i kruchty są dwuspadowe, kryte dachówką ceramiczną. W części zachodniej znajduje się jednokondygnacyjna wieża, nad nią iglica kryta blachą. Ściany świątyni wykonane są z regularnie obrobionych ciosów granitowych, spojonych zaprawą wapienną, w koronie murów uzupełnione warstwami cegieł, tynkowane od wewnątrz. Szczyt wschodni jest obustronnie otynkowany. Strop w kościele – belkowy z pułapem dolnym, w kruchcie – z otynkowaną podsufitką. Otwory okienne obustronnie rozglifione, zamknięte łukiem odcinkowym; w ścianie wschodniej, w narożniku ściany południowej i w kruchcie – ostrołukowe; w szczycie zachodnim – małe prostokątne okna, we wschodnim, w płytkiej wnęce, owalny wywietrznik. Do kościoła wchodzi się od strony zachodniej przez kruchtę. We wnętrzu znajduje się neogotycki ołtarz z II połowy XIX wieku, belkowy strop i empora chórowa z XIX wieku.